LĒ FA’AVĀ’EA MANATU O TAULAPAPA
Tusia: Taunuuga Toatasi
Ua fa’ailoa e le Pule Sili o le Auaunaga o Va’a a Samoa (SSS) ia Lautimuia Afoa Uelese Vaai, e lē sa’o manatu ua fa’asalalauina e Taulapapa Pa’o Lauiliu (seila) ma tu’ua’ia ai le Malo o Samoa ma le Pulega.
E 321 fanau Samoa o lo o galulue i galuega fa’akonekarate seila i va’a tetele i atunuu i fafo, tusa lea male 257 i latou o lo o galulue i va’a la’u pasese ae 64 i latou o lo o galulue i va’a la’uoloa.
Mai lea aofa’i tele, e 286 i latou o lo o galulue pea i nei galuega i le taimi nei, se’i vagana ai le to’a 35 o i latou ua mae’a konekarate, ae o lo o nonofo mau pea i luga o va’a sa galulue ai, sei’a mae’a le fa’ama’i ma toe tatala femalaga’iga a va’alele ona toe taliu mai lea i Samoa.
O Taulapapa Pao Lauiliu o ia lea ua atoa i ai le to’a 35 o fanau ua mae’a konekarate ma o lo o talia taimi e toe taliu mai ai i fanua.
Peita’i ona o ana lafoga sa fa’asalalauina i le facebook ua tu’ua’ia ai le auaunaga a le Pulega o Va’a a Samoa, o le mafu’aga lena na fa’ailoa ai e Lautimuia e leai se fa’avae o ia manatu fa’aalia.
I le feiloa’iga a Pule Sili ma le Savali, ua manino ai, o lo o saogalemu uma fanau Samoa o lo o galulue i luga o va’a la’uoloa ma va’a la’upasese i atunuu e mamao i lenei vaitau a’o feagai ai le lalolagi ma le Koviti 19.
“E leai se fa’avae o manatu a le alii seila lea sa tu’uina i luga o le upega tafa’ilagi (social media) lea ua fa’apea mai, ua le amanaia atu i latou, ua lē sefe foi i latou ma ua toe fia foi mai i o latou aiga.”
O le vaega muamua e pei ona fa’ailoa e Lautimuia, o taumafaiga a le Malo e tauala atu i le SSS, le mautinoa o le saogalemu ma le malu puipuia lelei o tama fanau o le atunuu o loo galulue i luga o vaa la’u pasese ma vaa la’uoloa a kamupani mai atunuu i fafo.
O le taimi nei e 35 le aofai o i latou ua mae’a a latou konekarate ma o i latou ia sa galulue i luga o va’a laupasese poo cruise ships, ma sa i ai le fa’amoemoe e tatau ona toe taliu mai i Samoa.
I lea aofa’i e 35, o lo o i ai ma Taulapapa Pao lea na fa’ailoa ona mana’o i luga o le ata (video clip), lea ua maimoa ai le lalolagi atoa i luga o upega tafa’ilagi.
O le malu puipuia ma le saogalemu o tama fanau a le atunuu, sa fa’atino ai e le Malo e tauala atu i le SSS fe’utaga’iga ma le Kamupani Va’a o lo o galulue ai ia alii, ina ia tausia i latou i luga o va’a.
“E lē faigofie feutagaiga sa fai, ona o le naunautaiga o le Malo ia malu puipuia ma saogalemu mai le koviti 19 alii seila nei, lea sa ioeina ai loa e le Kamupani le tausia o ia tama fanau o le atunuu i luga o vaa.
O tulaga uma i le tausiga o tama fanau a le atunuu i luga o le vaa e faatino uma e le kamupani.
Na fa’a’opo’opo foi Lautimuia e fa’apea, o le i si itu sa tilotilo i ai, o le a’afiaga i le taimi lenei i le saoasaoa o le pepesi o le fa’ama’i, ae a omai poloka i luga o malae va’alele o atunuu ia e ui mai ai, o le matua’i telē lava o le fa’afitauli, aemaise lava atunuu o lo o malosi ai le pepesi o le faama’i.
“O le auala pito sili ona malu puipuia ai tama fanau o le atunuu o le nonofo ai pea i luga o va’a, o le i si lea vaega sa feutaga’i ai le Malo ma le Kamupani.
“O luga foi o va’a nei, e i ai lava medical teams, o i latou ia latou te fa’atino siaki a auva’a i aso uma. E siaki po’o atoatoa le malosi, o a’afiaga o le fa’ama’i o le Koviti 19, ina ia mautinoa o lo o soifua maloloina.”
E i ai le popolega e pei ona fa’aālia e Lautimuia, i le ata sa pu’eina e lea alii, ona o le taimi lenei e 286 i si alo o le atunuu o lo o fa’aauau lava galuega. O i latou ia o lo o galulue i luga o va’a la’u oloa ma isi va’a la’upasese.
“O le popolega lea sa i ai, ona o le fa’asalalauga lea na fai e si uso lea, e a’afia ai ma nai tama fanau a le atunuu o lo o fia faigaluega pea ma fiafia i le latou galuega.
I le ogaoga o lenei fa’asalalauga lē fa’avā’ea, o aiga ma mātua o nai fanau nei e malaga mo konekarate i va’a nei, ua popole ma e ono telē ai se a’afiaga i soifua o nai tagata matutua o nai nei aiga, o le vaega lena e le’o o’o i ai le silafia o si uso lea, i le o’oo’oga o lana fa’asalalauga mata’utia lea sa fai.
“O lea ua mae’a ona feso’ota’i mai nisi o ia tama fanau o le atunuu i o latou aiga ma mātua e fa’ailoa i ai, ia ‘aua le popole o lo o saogalemu pea latou i le latou galuega ma le nofoaga o lo o nonofo ai.”
“Talu lava ona tula’i mai le fa’ama’i lenei, ua le misi le feso’ota’iga a le tatou ofisa ma alo ma fanau o lo o galulue i luga o va’a.
O nei fo’i feso’ota’iga e pei ona fa’ailoa e Lautimuia, o feso’ota’iga lava ia mai le amataga, ina ia mautinoa o lo o lelei ma malu puipuia fanau a le atunuu o lo o galulue i luga o va’a.
O le aofaiga o tama fanau a Samoa o lo o faigaluega i luga o va’a la’u pasese ma va’a la’uoloa i le taimi lenei e 321, e 257 i latou o lo o galulue i luga o va’a la’u pasese ae 64 i latou o lo o galulue i luga o va’a la’uoloa.
O mo’omo’oga alofa o alo ma fanau a Samoa o lo o galulue i luga o va’a mo aiga ma le atunuu, o le faiva o le tapua’i ma le nofo tatalo, e tapuaia ai i latou, auā lo latou saogalemu ma le malu puipuia a’o i ai i totonu o la atunuu o lo o pepesi ai le fa’ama’i, aemaise o va’a o lo o galulue ai.