Mo le silafia ele atunuu, o le Poloaiga lenei o Faalavelave Faafuasei mo le COVID-19 ua faasoa atu i lona aotelega e aofia ai ma teuteuga ua faatulafonoina e le Ao Mamalu o le Malo, Tuimalealiifano Va’aletoa Sualauvi II i luga o le fautuaga a le Kapeneta.
O lenei Poloaiga e amata faamamaluina i le Aso 3 Setema 2020.
1. Vaiaso Anapogi ma le Tatalo:
Ia faamamaluina e aiga uma o Samoa, le vaiaso anapogi ma tatalo mai le Aso Sa 22 Mati 2020 i le Aso Sa 29 Mati 2020, mai le 6:00 i le taeao seia aulia le 12:00 i le aoauli.
2. Femalagaiga Faavaomalo vaalele ma vaa a lalo:
(1) E tapunia lē tumau femalagaiga faavaomalo i vaalele sei vagana vaalele ua faataga e le Kapeneta i se tulaga faanatinati ma tatau ai.
(2) E tapu se tagata Samoa e umia nisi sitiseni ona faaaogaina se tusi folau a se isi atunu’u mo le malaga atu ai i fafo o Samoa, ma toe taliu mai ai i le tusi folau Samoa mo se malaga pu’upu’u.
(3) Ua tapu le toe ulufale mai o soo se ituaiga vaa sei vagana ai:
(a) vaa oloa ma vaa suauu; ma
(e) vaa fagota mo le la’u ese o a latou uta (offload) ma le utuina (refuel) ma mo sapalai moomia;
(i) nisi ituaiga vaa, e aofia ai vaa failā ma nisi, e faamaonia e le Kapeneta mo le utuina (refuel); ma
(o) vaa e faatagaina mo le faigamalaga i le va o Samoa ma Amerika Samoa e pei ona faamaonia e le Kapeneta.
(4) Mo vaa fagota e faatagaina i lalo o le (3)(e) o aiaiga nei e tatau ona mataituina:
(a) e nā o le 4 vaa fagota e faataga ona pipii i le Uafu i Matautu mo se taimi e lē silia i le 48 itula mo le la’ueseina o uta i’a, ma toe faatutumu o a latou sapalai ao le’i tuuva’a ese atu ma Samoa; ma
(e) ia usitaia siaki mo le soifua maloloina (quarantine) e pei ona faatonuina e le Faatonu Sili o le Matagaluega o le Soifua Maloloina; ma
(i) tapu ona o ese le auvaa mai i le vaa; ma
(o) faamalosia le tuuina mai o le polokalame o femalagaiga o vaa fagota e fia ofi mai i le atunuu i le Pulega o Uafu ma Taulaga, Matagaluega o Faatoaga ma Faigafaiva, Matagaluega o Leoleo ma Falepuipui, ma le Matagaluega o le Soifua Maloloina; ma
(u) ia lē i lalo ifo o le 28 aso talu ona tuua e le vaa fagota le uafu mulimuli sa taula ai, poo se fesuiaiga o le auvaa a o lei taunuu mai i le uafu i Matautu; ma
(f) ia faailoa mai le talosaga a soo se vaa fagota i le Pulega o Uafu ma Taulaga ma le Matagaluega o Faatoaga ma Faigafaiva e fia ulufale mai i Samoa i totonu o le lima (5) aso ao lei taunuu mai i le uafu i Matautu; ma
(g) e tapu le fesuiai o auvaa i ogasami poo nisi galuega faatino i luga o le vaa e aofia ai isi vaa fagota.
(5) Le faataga ona pipii i le Uafu i Matautu o ni vaa oloa se lua i le taimi e tasi, e fua i luga o ni mafuaaga tatau ma talafeagai ma le gafatia ona faatino vaega moomia mo le saogalemu e le Pulega o Uafu ma Taulaga ma isi itutino o le Malo.
(6) Ua faatonuina le Matagaluega o le Soifua Maloloina ina ia matua faamalosia puipuiga mo tagata uma i lalo o le nei poloaiga.
3. Potopotoga i nofoaga faitele:
(1) O tuutuuga nei e tatau ona utagia mo tapuaiga (lotu):
(a) le tatala o le numera o lotu e sili atu i le 1 le sauniga lotu i le Aso Sapati (faataitaiga, SDA – Aso Toonai, EFKS – Aso Sā); ma
(e) tatala tapuaiga lotu i aso o le vaiaso, e aofia ai polokalame a lotu;
(i) tatala tapuaiga tuufaatasi a Ekalesia, fonotaga ma Tofiga a Ekalesia ae faagata i le 50 paga (couples) e tatau ona auai; ma
(o) e fautuaina le fuafuaina lelei le vā o tagata taitoatasi; ma
(u) e lafo atu i faifeau latou te faamalosia le faamamaluina o le vā o tagata i totonu o malumalu tapuai.
(2) Ua tatala fonotaga a Nuu i aiaiga nei:
(a) ia tausisia le faamamaluina o le va o tagata (social distancing);
(e) le tapu ona faatinoina o ni fonotaga i Aso Sa.
(3) E tapu le faia o ni potopotoga e sili atu i le lima (5) tagata mo faatasiga aiga (reunion).
(4) Ua faataga ona faia Sauniga mo maliu i lalo o aiaiga nei:
(a) mo maliu i falesa poo faletapuai, e tatau ona le sili atu i le 50 paga e auai; ma
(e) e na o uo ma aiga e mafai ona auai i maliu e faia i falesa poo faletapuai; ma
(i) e tapu le faia o ni potopotoga e sili atu i le lima (5) tagata mo faatasiga o toe sauniga i luga o le tuugamau (falelauasiga).
(5) Ua faataga ona faia saofai a Nu’u ma Afioaga i lalo o aiaiga nei:
(a) ia tausisia le faamamaluina o le va o tagata (social distancing)
(e) e tatau ona le sili atu i le 50 paga e auai;
(i) e tapu malo usu;
(o) e na o i latou o loo aumau i Samoa nei e mafai ona auai, ae le faatagaina i latou o loo alala i atunuu mamao.
(6) Ua faataga on faia umusaga ma aso fanau ae tatau ona lē sili atu ma le 50 paga auai i nei faatasiga.
(7) E faataga faaipoipoga:
(a) i totonu o faletalimalo ae faagata i le 50 paga (couples) ae tapuni i le 10 i le po; po’o
(e) i nofoaga faapitoa ua saunia mo faaipoipoga ae ia tausisia le aofaiga i le na o le 50 paga (couples).
(8) E tapu ona faatino ni taaloga tau tupe sei vagana taaloga o loo taua i lalo:
(a) Taaloga bingo i lalo o aiaiga nei:
i. faatino i le Aso Faraile ae tapunia i le tā o le 10 i le po; ma
ii. faatino i le Aso Toonai ae tapunia i le tā o le 5 i le afiafi;
iii. ia tausisia le va faatulagaina o tagata (social distancing);
(e) taaloga i casino i aiaiga nei:
i. tatala mai le Aso Gafua i le Aso Toonai, mai i le itula e 4:00 i le afiafi, i le itula e 4:00 i le vaveao, se ia vagana ai le aso Toonai e tatau ona tapunia i le 12.00 i le valuāpō;
ii. ae tapu le Aso Sā;
iii. ia tausisia le va faatulagaina o tagata (2 meter social distancing).
(9) E tatala taaloga uma ae tatau i pulega o taaloga ona faamalosia le va faatulagaina (2 meter social distancing) o tagata mo le au maimoa:
(10) E tatala le taeele i matafaga ma vaitafe i aso uma o le vaiaso ae tapu i le Aso Sā.
(11) Ua tatala falekalapu ma pā pia i lalo o aiaiga nei:
(a) mai i le 2 i le aoauli i le 10 i le afiafi mai i le Aso Gafua i le Aso Toonai, ae tapu le Aso Sā; ma
(e) tapu ona ulufale o soo se tasi e i lalo ifo o le 21 tausaga le matua i soo se falepia poo se falekalapu;
(i) e tapu le faatinoina o ni polokalame o suega tupe.
(12) Mo fale talimalo, o aiaiga nei e tatau ona mulimulitaia:
(a) mo pā pia i fale talimalo, e mafai ona tatala mai le Aso Gafua i le Aso Toonai mai le 6:00 i le taeao i le 10:00 i le po. E tapu ona tatala i le Aso Sa.
(e) e tatala faafiafiaga (shows) i totonu o fale tali malo ae tausisia pea aiaiaga o le va o tagata;
(i) le tatala mo taumafataga o le aoauli ma le afiafi (lunch and dinner) i le Aso Sa mo i latou e lē o nonofo i totonu o faletalimalo mai le 12.00 i le aoauli i le 10.00 i le po.
(13) E tatala fale tifaga ae faamalosia pea le va o tagata (social distancing).
(14) Mo faleaiga e tatala i lalo o aiaiga nei:
(a) mo taumafataga ma le oka e aveese (take away) mai i le 6.00 i le taeao i le 10.00 i le po;
(e) e tatala i Aso Sa mai i le 12.00 i le aoauli i le 10.00 i le po mo nao oka e aveese mai (takeaway);
(i) e tatau i faipisinisi o fale’aiga ona mataituina ma faamamaluina le 2 mita o le vā o tagata (social distancing).
(15) Ua tapu nei ona toe tumutumu tagata i nofoaga o femalagaiga e pei o malaevaalele ma uafu, se’i vaganā o tagata e malaga.
4. Femalagaiga faalotoifale:
Pasi ma Taavale laupasese
(1) Mo auaunaga o pasi:
(a) ua tatala le femalagaiga o pasi i taimi masani; ma
(e) e tapu le feoai o pasi i le Aso Sā.
(2) E faataga le faaaogaina o taavale la’u pasese laiti, e i lalo o le lima (5) pasese, ma taavale a aiga pe a moomia.
Vaa
(3) O femalagaiga i tagata lautele i luga o Vaa i le vā o Upolu ma Savaii i lalo o aiaiga nei:
(a) e tapu le feoai o vaa i le Aso Sā; mai
(e) mai le Aso Gafua i le Aso Toonai e feoai vaa i taimi masani;
(i) e tatau i le Ofisa o Va’a ona mataituina ma faamamaluina le 2 mita o le vā o tagata (social distancing) i taimi o femalagaiga.
Vaalele
(4) O femalagaiga a vaalele i le vā o Upolu ma Savaii e tatala i Aso Sa mo le auina mai o gasegase tigaina.
5. Maketi, Faleoloa, Supamaketi ma Pisinisi:
(1) Mo maketi uma:
a. e aofia ai maketi i Savalalo, Fugalei, Salelologa, Vaitele, Taufusi ma Afega, maketi o i’a ma isi ituaiga maketi i nofoaga faitele:
(i) e faatapulaa itula e tatala ai mai le 6.00 i le taeao i le 6.00 ile afiafi; ma
(ii) ua tapu ona toe momoe ai nisi i nei nofoaga i le po;
(e) e tapu ona tatala i le Aso Sā e aofia ai:
(i) maketi i Savalalo, Fugalei, Salelologa, Vaitele. Taufusi; ma
(ii) maketi o i’a i Savalalo, Vaigaga, Fasitoo-Uta, Afega ma so’o se faatauga i’a i autafa o auala; ma
(iii) so’o se ituaiga maketi i nofoaga faitele.
(2) Mo Supamaketi:
(b) mai le Aso Gafua i le Aso Toonai e tatala i le 6.00 i le taeao – 7.00 i le afiafi; ma
(e) mo le Aso Sā, e tatala i le 3.00 i le aoauli – 7.00 i le afiafi.
(i) mo faleoloa laiti, e faaauau fefa’atauaiga i taimi masani.
(3) E tapu ona tatala soo se pisinisi i le Aso Sā vagana:
(a) faleoloa laiti, e faatoa tatala faatasi ma supamaketi i le 3.00 i le aoauli; ma
(e) Supamaketi i taimi faatapula’a ua taua i luga i le (2)(e); ma
(i) Petroleum Products Supply Ltd mo le faatumuina o le suauu mo Samoa.
(4) Mo le faatinoina o lenei poloaiga:
(a) o le “Supamaketi” e faatatau i fale oloa e faaoga faitotoa e ulufale atu ai le tagata e fa’atau ai oloa (groceries ma isi);
(e) “faleoloa laiti” o faleoloa e le o iai ni faitotoa mo le ulufale o tagata ae tu le tagata faatau i fafo o le faamalama ma fai lana faatau.
6. Faatau oloa i magaala ma tafaala:
(1) Ua tatala le fa’atau savali o oloa i le taulaga o Apia i luga o aiaiga ua taua i lalo:
(a) na o fualaau aina taumafa mata ma fualaau faisua ma isi taumafa faavela lelei, atoa ai ma ie mamanu elei;
(e) le tapu ona faatau savali ni faguinu/apainu suamalie ma bongo;
(i) faamalosia o le faia o Health Cards mo i latou uma o le a tapenaina nei taumafa mo le tausisia o le tumama moomia;
(o) le tuuina atu o faasalaga talafeagai ia i latou e solia nei aiaiga;
(u) le faaauau pea ona tapu le faatau o ni oloa i luga o ala savali (footpaths).
(2) E matuā tapu ona faatau savali e tamaiti e i lalo ifo o le 16 tausaga ni oloa i soo se taimi.
7. Faatauina o le Ava Malosi:
O le faatauina o le ava malosi i soo se faleoloa (faleoloa laiti ma supamaketi) ma pa pia i totonu o Faletalimalo e faatauina i aiaiga nei:
(a) e na o le Aso Gafua i le Aso Toonai mai i le 6:00 ile taeao i le 10:00 i le po;
(e) e tapu le Aso Sā; ma
(i) e tapu ona faatau atu i soo se tasi e i lalo ifo o le 21 tausaga le matua i soo se vaega.
8. Aoga:
(1) E tatala uma aoga i Samoa i le aso Gafua 4 Me 2020 seia iai se isi faaliga.
(2) E tuuina atu i le Matagaluega o Aoga, Taaloga ma Aganuu:
(a) tapenaina o polokalame ma faatualagaga o aso taitasi e faatino ai aoga mo aoga uma (ekalesia, aoga tumaoti); ma
(e) unaia le mulimulitaia o le va o tamaiti (social distancing) i potu aoga e atagia ai puipuiga mai le faamai.
(3) E fautuaina matua i le faaaogaina o taavale e momoli ai fanau pe a mafai, ina ia faaitiitia ai le tumutumu i pasi ma nofoaga faitele.
(4) Ia faaiititia le soona tumutumu o tamaiti aoga i nofoaga faitele e pei o fale faatalipasi ma maketi.
9. Falema’i, ma’i, tausima’i ma siigama’i:
(1) Ia faaitiitia le soona feoai, ae maise i latou ua 60 tausaga ma sili atu le matutua, se’i vagana ua mātuā moomia ona vaai se fomai.
(2) Ua matua tapu ona toe ulufale se tagata i soo se falema’i sei vaganā ai, ua moomia ona vaai se foma’i.
(3) Mo le tagata ua taofia:
(a) ua nā o le tasi le tagata tausima’i e faataga; ma
(e) e nā o le toalua (2) tagata e faataga mo asiga.
(4) Ua taofia ona toe auina atu i Niu Sila o gasegase mo togafitiga i lalo o le Polokalame masani le Malo, seia toe iai se isi faaliga.
10. Aiaiga mo galuega a le Malo:
(1) Ia faatino e le Komisi o Galuega a le Aufaigaluega a le Malo, (“Komisi”) ni aiaiga e alagatatau ona faatino mo tagata faigaluega a le Malo, e faitiitia ai le ono pipisi o le fa’ama’i e pei o le galulue mai i le fale e faaaoga ai initaneti.
(2) O aiaiga e faataatia e le Komisi, e aiaia uma ai Ofisa ma Matagaluega a
le Malo.
(3) Ua taofia uma malaga faalemalo i atunuu i fafo seia toe iai se isi faaaliga.
11. Tiute o le Matagaluega o Soifua Maloloina:
Ia faatinoina e le Matagaluega o Soifua Maloloina le unaia o polokalame falauiloa o le puipuiga o le pipisi o le fa’ama’i o le Korona Vairasi 19, mo le nofo silafia o le atunu’u.
12. Malosia’ga o le Matagaluega o Leoleo:
Ua tuuina atu ile Matagaluega o Leoleo le malosiaga e faatino ai le mata’ituina o lenei Poloaiga.
13. Malosiaga faapitoa o faauluuluga o Matagaluega:
(1) Ua tuuina atu le malosiaga i faauluuluga o Matagaluega ma Ofisa uma o le Malo, o loo iai ā latou malosiaga fa’aletulafono e faatino ai ia malosiaga faaletulafono, faapea ai, malosiaga o faauluuluga e faatino ai
(2) Fuafuaga Mamao a le Malo i le tali atu i le Korona Vairasi 19 (Response Matrix).
(3) E mafai e le Kapeneta ona faia Tulafono Faatonutonu poo tulafono laiti mo le faatinoina o gaioiga uma e Ofisa a le Malo mo galuega e tatau mo le soifua saogalemu o tagata, ma mo le tausiga o le nofo filemu.
14. Pepa faailoa o le Solia o se Poloaiga Faalavelave Faafuasei:
(1) E mafai e leoleo ona tuuina atu le Pepa Faailoa o le Solia o se Poloaiga i soo se tagata ua solia aiaiga o Poloaiga ua faataoto i totonu o Poloaiga mo Faalavelave Faafuasei.
(2) O Pepa Faailoa i lalo o lenei poloaiga e tatau ona faamaonia e le Komesina o Leoleo.
(3) Soo se tagata ua tuuina atu i ai se Pepa Faailoa o le Solia o se Poloaiga, e mafai ona ia totogi le sala tupe ua ta’ua i lea Pepa Faailoa, i totonu o le 24 itula talu ona tuuina atu iai le Pepa Faailoa.
15. Faasalaga:
(1) E solitulafono le tagata e lē usitaia Poloaiga uma ua taua i luga, ma o faasalaga nei:
(a) sala tupe:
(i) mo tagata ta’itoatasi, $200 mo le solitulafono muamua, ma le $500 i aso ta’itasi e faaauau ai lea solitulafono; ma
(ii) mo faalapotopotoga faatulafono, $5,000 mo le solitulafono muamua, ma le $7,000 i aso ta’itasi e faaauau ai lea solitulafono; poo le
(e) taofia i lalo o le vaaiga a Leoleo e lē sili atu i le 3 masina; poo le
(i) taofia i lalo o le vaaiga a Leoleo ma le sala tupe i lalo o le parakalafa (a).
(2) Soo se tagata e umia nisi sitiseni e faaaogaina se tusi folau a se isi atunu’u mo le malaga atu ai i fafo o Samoa, ma toe taliu mai ai i le tusi folau Samoa mo se malaga pu’upu’u, e faasala i se sala tupe e $2,000.00, faaopoopo ai ma le totogi e lea lava tagata o lona aumau ai i le nofoaga o le a faanofoesea ai.
(3) E solitulafono le tagata e lē usitaia tuutuuga mo le faanofoesea e faatonuina e le Faatonu Sili o le Matagaluega o le Soifua Maloloina, ma e ono faasala i se sala tupe e $2,000.00.
(4) O le totogiina o se sala tupe atoa i lalo o lenei poloaiga, o le a lē molia ai se tagata i se faamasinoga o soligatulafono mo le faasalaga i lalo o le Pepa Faailoa o le Solia o se Poloaiga i lalo o le poloaiga 13.
(5) A faamaonia le solitulafono a se tasi i lalo o nei poloaiga i luma o se faamasinoga o soligatulafono, e mafai ona faasala i se sala tupe e le sili atu i le $10,000 poo le fale puipui e lē sili atu i le 12 masina, poo faasalaga uma e lua.
(6) Mo so’o se pisinisi latou te solia Poloaiga 3(9)(e), (i) poo le 7 (i) o lenei Poloaiga, o lea faaleaogaina laisene pisinisi poo laisene ava malosi faatasi ai ma faasalaga o loo i lalo o Tulafono o loo aiaia ai laisene pisinisi ma ava malosi.
16. Komiti Fautua – Mataupu 108:
O le Komiti Fautua ua faatuina i lalo o le Mataupu 108, e puipuia mai i ni tagi faaletulafono e ono tulai faasaga i le Komiti i le faatinoina o tiute fai i lalo o le Mataupu 108.
17. Taualumaga:
(1) Mo le nofo sauniuni mo se tulaga ogaoga mai auga o lenei faamai Korona Vairasi-19, ia mafai ona faataatia ese Tulafono o taualumaga a le Palemene ma le Kapeneta, ina ia mafai ai pea ona faia ni faaiuga tatau mo le atunuu.
(2) Mo faaiuga tatau, o poloaiga i luga e le taofia ai ni taualumaga faanatinati o le Palemene ma le Kapeneta i lalo o malosiaga o le Tulafono Faavae.
18. Faatupeina:
O le faatupeina o fuafuaga a le Malo i lalo o lenei Poloaiga e faatupeina mai vaegatupe talafeagai a le Malo.
19. Aloaia:
Mo le faatinoina o le poloaiga 2, o galuega uma na faatinoina mai le aso 21 Me e oo mai i le asō, e aloaia i lalo o aiaiga o lenei Poloaiga.
20. Fuafuaga o Faalavelave Tutupu Faafuasei:
O nei poloaiga e aofia i totonu o Fuafuaga o Faalavelave Tutupu Faafuasei (National Disaster Management Plan) e pei ona aiaia i lalo o le Tulafono o le Faafoega o Faalavelave Matuia ma Faalavelave Faafuasei 2007.
Ua soloia le Poloaiga Faalavelave Faafuase’i Numera 26 o le Aso 25 Aokuso 2020.
O lenei Poloaiga e amata faamamaluina i le Aso 3 Setema 2020.