SAUNOAGA AUTU a le Minisita o le Matagaluega o Faatoaga ma Faigafaiva ia Niuava Eti Malolo, Aso Faraile, 28 Fepuari 2025.
Lau Susuga i le Ta’ita’i o le Sauniga, lau Susuga Pou Tuigamala,
Afioga i Minisita o le Kapeneta,
Afioga i tatou pa’aga Fa’ava-o-malo,
Sui o le Faletupe o le Lalolagi (World Bank), lau Afioga Antonia Wong, ma le Fa’alapotopotoga o Fesoasoani o Atina’e tau Fa’atoaga a le Lalolagi (IFAD),
Fa’auluuluga o Matagaluega ma Fa’alapotopotoga Tumaoti a le Malo,
Sui o le Komiti Faufautua ma Sosaiete a le Aufai fa’atoaga,
Sui o Kamupani o le a gafa ma le galuega, lau Susuga Ala’i’asa Schwartz Hunt o le Schwartz Company,
Le paia ma le mamalu ua aofia i lenei taeao,
Fa’amalo le soifua maua ma le lagi e mamā, fa’amalo le folau malo le tauata’i. E manatu lea ua tuta i nu’u manaia le Sa o le Talalelei, e pei ona fita i tuga i ai le Susuga i le Ta’ita’i o le Sauniga. Fa’afofoga fo’i le Mataisau o le foafoaga, o le Silisili ese mai lava i le vavau seia o’o i le faavavau, ae a le feau taumomoli o lenei taeao e tomatauina ai lenei fa’amoemoe. Fa’amalo le folafola i lau Susuga i le Fa’afeagaiga. Taoto fo’i ia fa’agalu e le fati, o outou paia ma mamalu sau o’o, e le gafataulimaina i se fa’amatalaga, auā o paia lava mai le vavau e o’o ile fa’avavau. Ae o le taeao ma le aso, ua tatou potopoto mai se’i o tatou molimauina se fa’amanuiaga mo se isi la’asaga tau le atina’eina o fa’atoaga ma faigafaiva i Samoa, i le sauniga lenei o le suatiaina o le eleele mo le Ofisa fou o le Matagaluega o Fa’atoaga ma Faigafaiva i Salafai nei.
O lenei sauniga o se isi fa’ailoga o atina’e fa’aauau a le Matagaluega e pei ona i ai le sauniga mo le Fale Teuoloa i Atele i le vaiaso ua tuana’i. O lea fale, a maea ona fausia, o le a avea ma fa’avae tāua i le fa’aleleia o galuega o seleselega, fa’aleleia avanoa i maketi, ma le si’itia o le tulaga lelei o oloa o fa’atoaga auina atu i fafo. O nei atina’e, e atagia ai le naunautaiga tu’uto atu o le Malo i le fa’aonaponeiina o le vaega tau fa’atoaga, fa’amalosia o le saogalemu tau taumafa, ma le fausiaina o avanoa tau tamaoaiga mo lo tatou atunu’u.
O lenei Ofisa fou mo le Matagaluega o le a fausia lava i lo tatou nofoaga i Salelologa i Salafai nei, o le a fai ma vaaiga taula’i, ma fatu o le atina’eina o fa’atoaga ma faigafaiva. O le a avea fo’i ma nofoaga e fa’atautaia ma tu’uina atu auaunaga tau su’esu’ega, fa’alauteleina ai auaunaga, ma le fa’atinoina o faiga fa’avae, ina ia mautinoa le maua e faifa’atoaga ma le au faifaiva o le lagolago tonu latou te mana’omia ina ia fa’atumauina le sologa lelei ai o a latou atina’e.
O se tasi o fa’ataitaiga sili o le tu’uto atu o le Malo e lagolago ma fa’amalosia le au faifa’atoaga ma le au faifaiva, e tauala atu lea i le Polokalame o Tupe Fesoasoani (Matching Grants Program) i lalo o le poloketi tele o le SAFPROM. Talu lona fa’avaeina, ua silia ma le 3000 pisinisi tau fa’atoaga, ua fa’amanuiaina ai ma maua ai punaoa mana’omia mo a latou atina’e, o aoaoga, fa’apea ai ma le lagolago tau tupe mo le fa’aleleia o avanoa maua i maketi. O lenei polokalame o tupe fesoasoani, ua tele lona sao i le si’itia o le tomai i faiga fa’aonaponei mo fa’atoaga, aumaia o masini fa’atekonolosi ma le fa’alauteleina o le sao o faifa’atoaga ma le au faifaiva i le tamaoaiga o Samoa.
Ae le mafai ona maua nei fa’amanuiaga ma taunu’u lenei fa’amoemoe, pe ana leai le galulue maelega ma le le fa’alogologotiga o le Matagaluega, i le tu’uina atu o le auaunaga i le fa’asavaliina o lenei polokalame, i a tatou faifa’atoaga, ina ia mautinoa e maua le fesoasoani mo a latou atina’e. O le fa’afetai i le Matagaluega, i le Minisita, Pule Sili ma le aufaigaluega atoa, ona o la outou pitolaau, i le tausoaina o galuega. O la tou Matagaluega, o se tasi itutino taua o le Malo e tu’uina atu le auaunaga e fa’aleleia ai atina’e, ma mautinoa e i ai ni suiga lelei i le tamaoaiga o o tatou tagata e ala i atina’e tau fa’atoaga ma faigafaiva. Malo le tautua.
O le mea mautinoa, o lo tatou motu tele nei i Salafai, o lo’o i ai le gafatia e taulimaina ai fa’atoaga fa’apisinisi, faigafaiva gafataulimaina ma atina’e tau fa’atoaga. Ina ia ausia taunu’uga mo’omia, e mana’omia le mautu o le auaunaga ina ia vave le tali atu i manaoga o tagata. O lenei la nofoaga, o le a fa’afaigofie ai le maua e a tatou paaga i Salafai nei le auaunaga mai le tatou Matagaluega o Fa’atoaga ma Faigafaiva, fa’atasi ai ma le lagolago a lo tatou Malo mo i latou uma e mo’omia. O le a tapuvaetasi i lenei Ofisa le fa’atinoina o galuega a le Matagaluega, mo le motu tele i Salafai.
E avea fo’i lenei avanoa ma lenei laolao, e fa’afetaia ai a tatou paaga atina’e, le Faletupe o le Lalolagi, ma le Fa’alapotopotoga o Fesoasoani o Atina’e tau Fa’atoaga a le Lalolagi, mo latou lagolago fa’aauau i le atina’eina o fa’atoaga ma faigafaiva i Samoa. Matou te talisapaia lo tatou galulue fa’apaaga mo le manuia o Samoa nei ma a taeao.
O le suatiaina o le eleele i le asō e le gata o le amataga fou mo le Ofisa i Salafai, ae o le amataga fo’i o le fausia o le va lelei o le Matagaluega ma ana paaga mo fa’atoaga ma faigafaiva e sili atu ona malosi ma gafataulimaina. Ia fa’aauau pea lo tatou galulue fa’atasi ina ia mautinoa le maua e paaga o punaoa ma le lagolago e tauala atu i lenei Ofisa.
Ma e ia te au le ava tele, e suatiaina aloaia ai lenei eleele, mo le fausiaina o le Ofisa fou mo le Matagaluega o Fa’atoaga ma Faiga faiva, o se sao o le Malo mo le lumana’i ma le saogalemu o taumafa, ma le tamaoaiga o lo tatou atunu’u.
Ia fa’amanuia mai le Atua.
Soifua!
Ata Pueina – Malo o Samoa (Litia Taateo-Aviata)
